Վահե Բուդումյանը հեղինակ է մի շարք գծանկարների, վիդեոաշխատանքների, պատմվածքների: Ուսանում է Հայկական բաց համալսարանի կերպարվեստի ֆակուլտետում: Մասնակցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսների, փառատոների և գրական մրցույթների: 2009-ին «Ժանգոտ դդում» ամենամյա այլընտրանքային մեդիափառատոնին Վահեն արժանացել է մրցանակի «Էլի ֆեմինիստությունդ բռնեց» վիդեոաշխատանքի համար:
Ինչպես հեղինակն ինքն է ասում, նրա բոլոր ստեղծագործությունները` իրենց ճյուղային բազմազանությամբ հանդերձ, միավորվում են մեկ հիմնական թեմայի շուրջ` մարդը հարաբերությունների մեջ` հասարակական, միջանձնային, ներանձնային:
«Ես գրեթե միշտ ունենում եմ երկու կերպար, որոնք ընկերներ են, հարազատներ կամ սիրահարներ, և փորձում եմ ցույց տալ նրանց հարաբերությունների այն շերտերը, որոնք չեն երևում, — ասում է Վահեն: — Մարդկային հարաբերություններում բաներ կան, որոնք ընդունված ոչ մի կաղապարի մեջ չեն տեղավորվում, և ես միշտ ուզում եմ տիպականի մեջ այդ ոչ տիպական բաները ցույց տալ: Օրինակ` այդ ինչպե՞ս են մի պատանի ու մի մեծահասակ ընկերներ դառնում, ի՞նչն է նրանց իրար կապում: Սա ամենպարզ օրինակն է. կան հարաբերությունների շատ ավելի բարդ ձևեր»:
— Վահե, ո՞ւմ ես համարում քո ուսուցիչը կերպարվեստի բնագավառում:
— Շատ եմ ազդվել Նորման Ռոքվելի ստեղծագործություններց: Նա ամերիկացի նկարիչ է, ով ողջ կյանքում մեկ ամսագրի համար նկարազարդումներ է արել: Նրան իհարկե հանճար չեն համարում, բայց ես շատ եմ սիրում:
— Ստեղծագործական ո՞ր միջոցներն են քեզ ավելի հարազատ:
— Միտքը, գաղափարը միշտ թելադրում է իր արտահայտման ձևամիջոցը, թեև հաճախ հակառակն էլ է լինում. դու հղանում ես տեխնիկական ինչ-որ հնարք, որն ինքնին ենթադրում է որոշակի գաղափարական մաս:
— Ըստ քեզ` որքանո՞վ է ժամանակակից արվեստը հասարակ մարդու մասին:
— Շատ կարևոր հարց ես տալիս: Հիմա արվեստը ընդհանրապես հանրայնացված չէ: Իրականում այն շատ ավելի բարձր դիրք կարող էր ունենալ, շատ ավելի ազդեցիկ լինել: Ճիշտ է, հիմնավորելով պոստմոդեռնիստական ուղղությունը` Օրտեգան ասում էր, որ արվեստի ամենակարևոր չափանիշը ոչ հանրային լինելն է, սակայն ես, օրինակ, փորձում եմ ավելի մոտ լինել մարդկանց: Այսօր սոցիալական ցանցերը շատ լավ միջոց են քո ստեղծագործությունները մարդկանց հասցնելու համար:
Մենք շատ հաճախ մոռանում ենք նրանց, ովքեր մեր շրջապատից դուրս են` ո՛չ մեր ընկերներն են, ո՛չ մեր ընկերների ընկերները: Եվ ստացվում է` մի մեծ մարդկային բանակ ենք բաց թողնում, որի արժեքային համակարգը շատ ցածր է նրանից, ինչ պիտի լիներ` թե՛ հոգեբանական առումով, թե՛ սոցիալական:
— Ինչպե՞ս ես վերաբերում «ազատություն» հասկացությանը արվեստում:
— Կարծում եմ, որ ազատությունը միշտ ինչ-որ ձևակերպում է պահանջում: Այն չի նշանակում բոլոր օրենքների դրժում: Բայց դու պետք է իմանաս, թե իրականում որ սահմաններն են հորինված, և դրանք հատես ու գնաս առաջ:
— Ո՞վ է որոշում` որ սահմաններն է հորինված, որոնք` իրական:
— Կուզենայի ասել` արվեստագետները, բայց, կարծում եմ, միշտ չէ, որ այդպես է: Շատ բաներ իրականում այսօր արդեն որոշված են, պարզապես հանրությունն ինֆորմացված չէ: Պետք է ինֆորմացնել նրան, որ որոշ խնդիրներ արդեն լուծված են:
— Ինչպե՞ս ես վերաբերում գրական քննարկումներին ու մրցանակներին:
— Քննարկումները շատ կարևոր են, բայց մեզ մոտ շատերն ուզում են ինքնահաստատվել` փորձելով արվեստագետի մեջ սպանել ստեղծագործական ջիղը: Իրականում քննադատությունը պիտի օգնի ավելի լավ ստեղծագործելուն: Մրցանակներն էլ են կարևոր. մարդիկ մանկան նման սպասում են, որ իրենց լավ վերաբերեն, ոգևորեն. դա իհարկե հաճելի է բոլորին:
— Ըստ քեզ` ինչի՞ մասին է լինելու վաղվա արվեստը:
— Հուսով եմ` լինելու է շատ մարդկային, շատ սոցիալական, բայց դա ընդամենը իմ ցանկությունն է: Պատմության մեջ միշտ եղել են բեկումնային անցումներ, որոնք ոչ ոք չի կարողացել կանխատեսել: Այդ պատճառով կարելի է պարզապես երազել, որ ամեն ինչ շատ լավ կլինի, շատ խնդիրներ կլուծվեն:
Նշան Աբասյան
լսիր, չկարդացի, բայց վստահ եմ շատ լուրջ ու կենտրոնացած հարցերին պատասխանել ես, ամեն տառիդ հանդեպ լցված մեծ պատասխանատվությամբ… քեզ նկարագրելու մեկ բառ գոյություն ունի` ոչ թավաքյալի..